» برای نوشتن نظرتان درباره داستان یا غزل یا هر موضوع مرتبط با این جلسه، به قسمت "پیامها و نظرات" در همین صفحه(پایین‌) مراجعه کنید. لطفاً نظر خود را فقط دربارهء داستان اصلی این جلسه (حکایت عیاضی ...) ارسال فرمایید.


ارغنون
با سلام
این نفس نمی گذارد که آدمی در کیفیت زندگی باشد و بازی همای متفاوتی را می آرفریند .مثل همین داستان که می خواهد مشغول کمیت شویم و از کیفیت ماجرا ها دور بیافتیم
و در داستان بعدی که مقایسه ای است بین جهاد که نفس را برتر معرفی کرده است زیرا مستمر وسخت تراست و باز هم بازی نفس را معرفی می کند انگار هر حرکتی که از انسان سر میزند پای نفس در کار است .....

تبکم
با سلام
حکایت عیّاضی از جنبه بیرونی ترفند‌های انسان هویت فکری را می‌نمایاند که حتی مبارزه با نفس را به شکل نمایشی علنی و پر زرق و برق می‌خواهد تا از فیدبک‌های آن برای خود یک خوراک نسبتا مجاز تهیه کرده و با سنسی‌شن‌‌های حاصل از آن لحظاتی را در لذت به سر ببرد .......
اما از لحاظ درونی ، صدای کوس و طبل ، همان غلغلۀ افکار در هنگام مراقبه است که ما را در آستانۀ گذر از مرحلۀ دانستگی و خود اشعاری نگاه میدارد و این بار با کنجکاوی و اصرار میخواهد از چند و چون کشته شدن خود مطلع باشد تا هم برای خود و هم دیگران اسطوره‌سازی کند و قس علیهذا ........ تصور کنید ..... مثل مرغی که میخواهد نحوۀ بریده شدن سر خود را ببیند !!
ممنون

 kiyankimya
باسلام
راست گوي اي نفس كين حيلت گريست ورنه نفس شهوت ازطاعت بريست
شناخت حيله هاي نفس كاري بس دشواراست . اينجاست كه گفته شده : من عرف نفس فقد عرفه ربه
چه فرمان به كارهايي كه از ديد جامعه زشت وناپسنداست وچه فرمان به كارهاي پسنديده از ديد عرف وجامعه .
در هردو مورد تشخيص اينكه فرد درقيد نفسانيات هست يا خير مشكل مي باشد .
آنكه درعموم شراب نوشيد تا زير پا نهد تكبري را كه ازتكريم ديگران بدست آورده بودويا برعكس همانطوري كه درجائي گفته شد: آنچه راكه فلاني درنماز بكند هزاران بار بدتر از آنچه باشد كه ديگري درخرابات بكند .

 delbar72
 تفسیر اول:
حتی, حتی, نفس ممکن است مسائل خودشناسی را نیز تبدیل به یک ارزش کرده باشد و بخواهد پز آن را به دوستان خودشناس خود بدهد همچنانکه نفس عیاضی, شهید شدن فی سبیل الله را تبدیل به یک ارزش کرده بود و میخواست پز آنرا به مردم مسلمان بدهد.
که عیاضی خلوت را رها نکرد

 تفسیر دوم:
عیاضی در نود غزوه شرکت کرد: یعنی عیاضی نود بار وارد جنگ های ذهنی شد و از فکر کمک خواست.
عیاضی به هدف خود (شهادت) نرسید: یعنی عیاضی هیچ وقت به نتیجه ای نرسید
عیاضی راه خلوت را در پیش گرفت: یعنی عیاضی اعصابش خورد شد!(از بس نتیجه ای نمیگرفت!) و خاموشی را برگزید و سکوت کرد
نفس او را به جنگ تشویق کرد: یعنی نفس او را تشویق کرد تا با افکار در آمیزد.
تذکر1: هیچ فکری در دریای حقیقت سودمند نیست؛ حتی افکاری که به ظاهر خودشناسانه هستند و مفید هستند نیز به کار نمی آیند؛ اینکه عیاضی با کفار می جنگید به ظاهر سودمند بود ولی درباطن دیدیم که نه
تذکر2: حتی اینکه ما بخواهیم از فکر جلوگیری کنیم نیز خودش یک فکر است.

بازنویسی تفسیر اول:
غزوه درواقع محیطی است که من میتواند در آن به کسب ارزش ها بپردازد و مثلا شهید فی سبیل الله بشود تا دیگران به او بگویند: به به عجب انسان خدا شناس و خالصی!
به طور کلی غزوه سمبلی است از اجتماع حال حاضر ما انسان ها. بقیه تفسیر را خود دوستان بخوانند دیگه
تبکم عزیز نظر خود را در مورد این داستان بفرستید
همچنین دوستان دیگر که مانند من اینترنتشان در حد تخم مرغ است نظر خود را کتبی بنویسید
و بگویید که غزوه سمبل چه چیزهایی میتواند باشد‎
I love you and our sheikh panevis‏!
یک نکته:
بسیاری از افراد که در حال خودشناسی هستند نیز مانند عیاضی هستند
هنوز نفس برایشان مطرح است و برای کسب ارزش ها له له میزنند اما خودشان فکر میکنند خوب و فایق هستند
مثلا من دانش خودشناسی خود را توی سر شما میزنم که بیا ... ببین من چه قدر دانا ام و قدرتمندم؛ ولی تو نه. خلاصه هنوز که هنوز است رسیدن به ارزش ها برایشان مطرح است حالا قبلا این ارزشها چیز دیگری بوده حالا شهید شدن فی سبیل الله است. حقا تا وقتی انسان به دنبال کسب هرنوع ارزشی باشد من در او همچنان زنده است
و قطعا عیاضی این حقیقت را نفهمید تا اینکه خلوت کرد و آنجا بود که دید نفس دارد به او می گوید: برو شهید فی سبیل الله بشو برو که از دستت میرود ها برو که اگر نرفتی فیض بزرگی را از دست میدهی ها. جواب:
اشکال ندارد 90 بار وارد این جنگ ها شدم خیری ندیدیم حالا بگذار این دفعه این راه را امتحان کنیم و هرچند حق باتوست سختی هایی دارد ولی این سختی را میپذیرم و در خلوت خواهم مرد تا آنگاه که حقیقت خودش مرا زنده کند

 delbar72
 نفس وقتی دید ما خلوت کرده ایم سعی میکند ما را از خلوت بیرون بکشاند:
مثال:
مثلا شما یکجا یک کاری کرده اید یا مثلا حرفی زده یا نوشته اید و حالا تصمیم گرفته اید خلوت کنید؛ همین که مدتی از خلوت گذشت: نفس شما را بسیار ملامت خواهد کرد که چرا آن حرف را اینطور زدی؟ میتوانستی اینطور بزنی؟ اینطور پر جلوه تر بود...
مثلا برای عیاضی بیچاره لابد نفسش اینطور به او میگفته:
دیدی دفعه ی قبل(یعنی دفعه ی نودمی!) به شهادت نرسیدی و مسلمان ها چگونه با نگاهشان تو را ریشخند کردند؟ و گفتند این را ببین! میخواسته شهید بشه! آره جون عمش! دیدی نتوانستی به نان و نوایی برسی... این دفعه برو و به آن ها بفهمان که تو آنی که رستم بود پهلوان... شاه شاهان. سالار شهیدان عیاضی فیاض رستم پر توان! کیکاووس پهلوان!

 سان شان
 باسلام و خسته نباشید
از این حکایت دوتاویل بنظرم میرسد
عیاضی سمبل انسانی که در راه خودشناسی کار میکند - تن سمبل نفس - تیرسمبل آگاهی و لم های خودشناسی
عباضی که با وجود کسب آگاهیهای فراوان و بکارگیری لم های خودشناسی ضربه های زیاد به نفس(تن) خود وارد ساخته و با جدیت و مدت طولانی در این راه کار کرده اما نفس (تن) همچنان زنده و فعال است بلاخره پی میبرد که نفس یا هویت فکری نیز همزمان از این امر برای به نمایش گذاشتن خود و کسب به به دیگران استفاده کرده و خود را در مرکز توجهات قرار داده است چون برای نفس فرقی نمی کند از هر چیزی که دم دستش باشد برای بقا وتداوم حیات خودش استفاده میکند عباضی برای گرفتن این حربه از دست نفس به عزلت و خاموشی و سکوت پناه میبرد و چون سکوت و بی اندیشگی و در مرکز توجه دیگران نبودن بمعنای مرگ هویت فکری میباشد اینبارنفس تلاش میکند او را با توجیهات بظاهر منطقی تحت فشار قرار داده مجددا به صحنه توجهات بکشاند تا از مرگ خودش یعنی هویت فکری جلوگیری شود. یعنی همه شاهد باشند که عباضی در راه خودشناسی کار میکند و ضربه های کاری به نفس اش وارد میکند اما عیاضی به حیله نفس پی برده و قبول نمی کند و درسکوت و عزلت می ماند.
در تاویل دوم تیر را سمبل فکر و اندیشه میگیرم که عیاضی با آن سلاح به امید از بین بردن هویت فکری به جنگ او می رود اما چون هویت فکری نیز جنس اش از فکرواندیشه بوده و با تیر فکر به جنگ فکر رفتن همان خون به خون شستن است موفق به نابودی آن نمی شود وپی میبرد باید از اندیشه دست کشیده و سکوت وخاموشی را بر گزیند که مدام هویت فکری میخواهد او را به فکر و اندیشه بازگرداند تا مانع مرگش اش شود اما عیاضی تن نمی دهد و در سکوت میماند.

 تبکم
با سلام ....
اگر شهادت را در این حکایت ، رسیدن به حقیقت و دست پیدا کردن به من واقعی در نظر بگیریم ، عیاضی سمبل انسان در جستجوی حقیقت است که ابتدا برای رسیدن به حقیقت به جستجوهای بیرونی و تبادل افکار و اندیشه‌ها میپردازد ، و ذهن خود را دائم در معرض تیرها قرار میدهد تا به شهادت ( حقیقت ) برسد .... ( تیرها سمبل فلسفه‌ها و ایدئولوژی هایی است که از طریق ذهن و فکر به ما میرسد ) ....... و بارها این اندیشه‌ها و نظریات و ایدئولوی‌ها را امتحان میکند ( تا جاییکه بدن‌اش همچون غربال سوراخ سوراخ میگردد ) سمبل آزمودن روشها و نظریات مختلف ...... اما متوجه میشود که برای رسیدن به شهادت یا همان حقیقت ، تیر باید به جایی بر خورد کند که باعث مردن ( مردن نفس و هویت فکری) شود ..... و به این نتیجه میرسد که با جلدی و چابکی ( هوش و دانستگی ) ، به این هدف نخواهد رسید .... و کار را کار بخت و اقبال ( نادانستگی و یرزقه من حیث لایحتسب ) و خارج از خواست و توان \" خود \" می‌بیند ( نه با خواستن و شهوت ) ...
بنابراین به خلوت ( مراقبه و درون کاوی ) روی می‌آورد و همت خود را در این راه صرف میکند و میخواهد که بدن ( نفس ) خود را لاغر کند ..... بعد از مدتی خلوت ، و زمانیکه نزدیک است به حقیقت برسد و هویت فکری را در خود بکشد ، دوباره انگیزه‌هایی جدید و عقلانی و منطقی ( از جامعه و محیط بیرون ) او را به خود میخواند و به او اینگونه القا میکند که دست از این روش بردار، بیا و به میدان برو که الان وجود تو در آنجا لازم است ......
عیاضی متوجه این ترفند میشود و به این مسئله بیش از پیش پی می‌برد که تنها راه کشتن نفس همین است که درب نمایشات بیرونی را بر روی هویت فکری ببندد و رابطه‌ و بده بستانی را که هویت فکری با محیط اطراف خود برقرار میکند و به واسطه آن به حیات خود ادامه میدهد را قطع کند تا از تغذیه شدن‌اش جلوگیری نموده و در خلوت ( جلوگیری از دریافت سنسی‌شن‌ها ) او را از بین ببرد .....
ممنون

مرتضی دیانت دار
با سلام و عرض ادب و احترام
با توجه به اینکه در این سری جلسات برای هر شعر فقط تاویلی از آن می خواهند و نه شرح و ترجمه و تفسیر به نظر بنده تاویلی که بر این شعر می آید را باید با اسفار اربعه ملا صدرا سنجید یعنی می شود گفت این یک برگردان شده از اسفار اربعه می باشد که مولوی با مهارت مخصوص خودش به یک حکایت منظوم در آورده است که کل ماجرا از این قرار است:
براى حرکت دادن نفس به چهار سیر و سفر که در حقیقت،همه یک سیر «من الله‏ الى الله‏» است نیاز است، که این چهار قسمت و چهار مرحله عبارت است از:
«من الخلق الى الحق»، «من الحق الى الحق»، «من الحق فى الحق» و «من الحق الى الخلق»
عیاضی عزم خود را جزم کرده و نود مرتبه به جنگ و غزا رفته است که شهید شود و یا زخمی بر او نشیند که این حرکت و جهد اولیه او بسوی تکامل را سفر اول یعنی «من الخلق الى الحق» می نامیم.
وسپس حضرت حق چون معرفت وی در جهد و تلاش برای رهایی از نفس را دید به او توفیق آنرا داد که مکر نفس را بشناسد و اصطلاحاً با طناب او به جاه نرود:
گفت ای نفس خبیث بی‌وفا
از کجا میل غزا تو از کجا
راست گوی ای نفس کین حیلت‌گریست
ورنه نفس شهوت از طاعت بریست
گر نگویی راست حمله آرمت
در ریاضت سخت‌تر افشارمت
که این خود تقریباً از مهمترین سفر هاست که همان عنایت حق است و آن را سفر دوم یعنی «من الحق الى الحق» می نامیم.
و بعد از این به سفر سوم می پردازیم:
نذر کردم که ز خلوت هیچ من
سر برون نارم چو زنده‌ست این بدن
زانک در خلوت هر آنچ تن کند
نه از برای روی مرد و زن کند
جنبش و آرامش اندر خلوتش
جز برای حق نباشد نیتش
که در اینجا فنای فی الله را مشاهده می کنیم و آن را مرحله سوم «من الحق فى الحق» می نامیم.
و اما سفر آخر و یا چهارم آن گاه که نفس به لقاى حقّ رسید، حضرت حق به او ماموریت می دهد که سفر آخر را طى کند. اکنون که به من رسیدى به خلق برگرد و خلق را هم دعوت کن تا آنها هم به من برسند. در حقیقت، این سیر آخر، همان واقعیتی است که قرآن مجید از آن، به رسالت و نبوّت و امامت تعبیر مى‏کند.
در اینجا عیاضی خطاب به یاران خود می گوید
این جهاد اکبرست آن اصغرست
هر دو کار رستمست و حیدرست
کار آن کس نیست کو را عقل و هوش
پرد از تن چون بجنبد دنب موش
واینجا را مرحله چهارم که همان «من الحق الى الخلق» می نامیم.
ناگفته نماند که بنده اسفاری من دراری درست کرده ام که به جای استفاده از کلمات حق و خلق از کلمات نفس و شخص استفاده کرده ام واین هم با توجه به حدیث قدسی \"لولاک لما خلقت الافلاک\" است. اتفاقاً این شعر را هم میتوان در این مقوله تاویل کرد که این مقال در این مجال نمی گنجد.
البته یکی دو تاویل درونی دیگر می شود از این داستان کرد که این زمان بگذار تا وقت دگر.
ای نسخهٔ نامهٔ الهی که توئی
وی آینهٔ جمال شاهی که توئی
بیرون ز تو نیست هرچه در عالم هست
در خود بطلب هر آنچه خواهی که توئی
همین!!!

 امین
 سلام
بنظر من در حکایت عیاض میخواهد مولانا بگوید که اصل کار مردن به خود هست یعنی پنجره را باز کردن اینکه خورشید بتابد یا نتابد دیگه دست ما نیست. اما ما نمیخواهیم به خود بمیریم ما تجارت میکنیم.
تو درون چاه رفتستی ز کاخ
چه گنه دارد جهانهای فراخ
جان که اندر وصف گرگی ماند او
چون ببیند روی یوسف را بگو
بی نصیب آیی از آن نور عظیم
بسته‌روزن باشی از ماه کریم
روزن جانم گشاد‌ست از صفا
می‌رسد بی‌واسطه نامه‌ی خدا
نامه و باران و نور از روزنم
می‌فتد در خانه‌ام از معدنم
دوزخست آن خانه کان بی روزنست
اصل دین ای بنده روزن کردنست
تیشه‌ی هر بیشه‌ای کم زن بیا
تیشه زن در کندن روزن هلا
حرف گفتن بستن آن روزن است
عین اظهار سخن پوشیدن است
اگر بی ربط است ببخشید.
ممنون

 سان شان
نکته ای که در این حکایت توجهم را جلب کرده بود و متاسفانه فراموش کردم در کامنت قبلی به آن اشاره کنم این است که عیاضی با جدیت میخواهد شهید شود بنظرم رسید این همان فکراست که در حین خودشناسی وارد عمل شده واصرار دارد که انسان چیزی بشود ،بجائی برسد ، دنیا را جور دیگر ببیند در نتیجه همان آرامش ذهنی را هم که داشت از دست میدهدو نارضایتی ویاس و ناامیدی بر ذهن انسان حاکم میشود که با کنار گذاشتن فکر و سکوت کردن مجددا آرامش به ذهن بر میگردد.
 
شهرام
با نثار صميمانه ترين درودها خدمت مقام معظم پانويس . و استاد ثاني جناب آقاي هومن عزيز ..كه بعد از مدتها گوشمان به صدايشان مزين شد ....
در مطلب اول كه فكر مي كنم در جلسات قبلي هم به آن اشاره اي شده بود دو داستان ذكر شده است كه هر دو حكايت از معماها و سوالهاي پيش پا افتاده و مسخره اي است كه هر روز عقل فلسفي جلوي پاي آدم مي گذارد كه منشاش بيدردي نفس و هدفش گمراه كردن ما از مسير اصلي است . سوالهايي كه اين روزها طرفداران فلسفه علم آن را زياد مطرح مي كنند .
اما انسان اهل حقيقت به اين گونه سوالهاي بچه گانه محلي نمي دهد ، و وقت گرانبهاي خود را حتي صرف فكر كردن درباره اين سوالها نمي گذارد ... چه برسد به اين كه بخواهد جوابي هم براي آنها پيدا كند .
در ادامه ابيات مولانا مي گويد وقتي پايت را در راه حقيقت گذاشتي ديگر عقبگرد زدن به عادتهاي ذهني گذشته و طلب كاري علم يعني مشغول كردن ذهن به چرا ها و اماها (توجيهات عقلي) كار قبيحي و به اصطلاح امروزي ها بيكلاسي محسوب مي شود .. وقتي پيش سلطان حضور داري ديگه به نامه نوشتن و پيك فرستادن براي سلطان كار عبثي است .
اما داستان دوم حكايت مردي است كه هر روز به اميد شهيد شدن يعني كسب بالاترين درجه معنوي در ذهن خودش به غزوه مي رفته است . اما هيچ چيزي به جز زخمهاي روي بدن نصيبش نمي شده است . تا اين كه تصميم مي گيرد به جاي اين كار به مراقبه و گوشه نشيني و كشتن نفس درون (به جاي دشمنهاي خارجي) بپردازد . بعد از چند روز آه از نهاد نفسش بلند مي شود كه عوض بيكار نشستن در اين كنج برو به غزوه و با دشمنان خدا مبارزه كن . تا اين جاي داستان خيلي شبيه داستان شيطان و معاويه است . وقتي كه نفس ، انسان را به يك كار به ظاهر خوب دعوت مي كند انسان بايد به او شك كند كه كجاي كار مي لنگد و سرانجام نفس اعتراف مي كند كه با هر زخمي كه تو در ميدان جنگ برمي داشتي يك امتياز اعتباري به حساب من واريز مي شد . و حالا در اين كنج تنهايي نيست كه به اعمال به ظاهر شجاعانه من امتياز بدهد و من در حال جان دادن هستم از اين انزوا ...
و بعد مولانا اين به انزوا كشيدن بازار كسب اعتباريات را جهاد اكبر مي نامد كه در برابر آن كارهاي به ظاهر نيك جهاد اصغر محسوب مي شوند ...
با تشكر ... از شما ... شهرام

morteza.deyanatdar
با سلام مجدد
البته با اختلاف سنواتی که ملا صدرا با ملای روم داشته است می خواستم بگویم که سیصد الی چهار صد سال قبل نظریه اسفار اربعه را بیان کرده اند و یا شاید برداشت حقیر اینگونه بوده است.
با آرزوی توفیق روز افزون برای شما
ارادتمند مرتضی دیانت دار
 

---------