+ پس از خواندن داستان، در صورت تمایل، نظر و تفسیر خود را از طریق بخش "پیام‌ها و نظرات" در پایین صفحه، ارسال نمائید.
 

         گر شدى عطشان بحر معنوى                        فرجه‏‌اى كن در جزيرهء مثنوى‏

         فرجه كن چندان كه اندر هر نفس                    مثنوى را معنوى بينى و بس‏

         هر دكانى راست سودايى دگر                        مثنوى دكان فقر است اى پسر

         مثنوى ما دكان وحدت است                          غير واحد هر چه بينى آن بت است‏

         تشنه مى‏نالد كه ”كو آب گوار؟“                      آب هم نالد كه ”كو آن آب خوار؟“

         بانگ آبم من به گوش تشنگان                       همچو باران مى‏رسم از آسمان‏

         برجه اى عاشق بر آور اضطراب                       بانگ آب و تشنه و آنگاه خواب؟!‏

         هم تو خود را بربكن از بيخ خواب                     همچو تشنه كه شنود او بانگ آب

         آب‏حيوان خوان، مخوان اين را سخن                 روح نو بين در تن حرف كهن

         قابل اين گفته‏‌ها شو گوش‏وار                         تا كه از زر سازمت من گوشوار

         ما چه خود را در سخن آغشته‏ايم                   كز حكايت ما حكايت گشته‏ايم‏

         اين حكايت نيست پيش مرد كار                     وصف حال است و حضور يار غار

         اين چه مى‌‏گويم به قدر فهم توست                 مردم اندر حسرت فهم درست‏

         فهم آب است و وجود تن سبو                        چون سبو بشكست ريزد آب از او

         شاخه‏‌هاى تازهء مرجان ببين                         ميوه‏‌هاى رسته ز آب جان ببين‏

         اين سخن شير است در پستان جان              بى‌‏كشنده خوش نمى‏گردد روان‏

         مستمع چون تشنه و جوينده شد                 هاتف ار مرده بود گوينده شد

         مستمع چون تازه آمد با ‏ملال                        صد زبان گردد به گفتن گنگ و لال‏

         چون كه نامحرم در آيد از درم                        پرده در پنهان شوند اهل حرم‏

         ور در آيد محرمى دور از گزند                         برگشايند آن ستيران روى‏بند

         هر چه را خوب و خوش و زيبا كنند                  از براى ديدهء بينا كنند

         كى بود آواز چنگ و زير و بم                           از براى گوش بى‌‏حس اصم‏

         گر سخن كش يابم اندر انجمن                      صد هزاران گل برويم چون چمن‏

         ور سخن كش يابم آن دم زن‌بمزد                  مى‌‏گريزد نكته‏‌ها از دل چو دزد

دفتر دوم بيت 3622 به بعد.

          اى برادر قصه چون پيمانه‏اى است              معنى اندر وى مثال دانه‏اى است‏

          دانهء معنى بگيرد مرد عقل                       ننگرد پيمانه را گر گشت نقل‏

          ماجراى بلبل و گل گوش دار                       گر چه گفتى نيست آن جا آشكار

              كودكان افسانه‌ها مي‌آورند                    درج در افسانه‌شان بس سر و پند     

              هزل‌ها گويند در افسانه‌ها                     گنج مي‌جو در همه ويرانه‌ها

              هزل تعليم است آن را جد شنو              تو مشو بر ظاهر هزلش گرو

              هر جدي هزل است پيش هازلان           هزل‌ها جد است پيش عاقلان

              عاقلي گر خاك گيرد زر شود                  جاهل ار زر برد خاكستر شود

    سخن گفتن به زبان حال و فهم كردن آن‏

             ماجراى شمع با پروانه نيز                     بشنو و معنى گزين كن اى عزيز

             گر چه گفتى نيست سر گفت هست     هين ببالا پر مپر چون جغد پست‏

             گفت در شطرنج كاين خانه‏ء رخ است       گفت خانه از كجاش آمد بدست‏؟

             خانه را بخريد يا ميراث يافت؟                فرخ آن كس كاو سوى معنى شتافت‏

             گفت نحوى: زيد عمرواً قد ضرب             گفت چونش كرد بى‏جرمى ادب‏؟

             عمرو را جرمش چه بد كان زيد خام        بى‏‌گنه او را بزد همچون غلام‏؟

             گفت اين پيمانهء معنى بود                   گندمى بستان كه پيمانه است رد

             زيد و عمرو از بهر اعراب است ساز          گر دروغ است آن تو با اعراب ساز

             گفت نه من آن ندانم عمرو را                 زيد چون زد بى‏گناه و بى‏خطا؟

             گفت از ناچار و لاغى بر گشود               عمرو يك واو فزون دزديده بود

             زيد واقف گشت دزدش را بزد                 چون كه از حد برد او را حد سزد

                                              ___________

             خوشتر آن باشد که سر دلبران                     گفته آيد در حديث ديگران

             بشنويد اي دوستان اين داستان                   خود حقيقت نقد حال ماست آن

دفتر دوم، بیت ۱۸۷۸ الی ۱۹۳۱

    رنجانيدن اميرى خفته‏‌اى را كه مار در دهانش رفته بود

                        عاقلى بر اسب مى‌‏آمد سوار                                 در دهان خفته‌‏اى مى‌‏رفت مار

                        آن سوار آن را بديد و مى‌‏شتافت                             تا رماند مار را، فرصت نيافت‏

                        چون كه از عقلش فراوان بد مدد                             چند دبوسى قوى بر خفته زد

                        برد او را زخم آن دبوس، سخت                               زاو گريزان تا به زير يك درخت‏

                        سيب پوسيده بسى بد ريخته                               گفت از اين خور اى به درد آويخته‏

                        سيب چندان مر ورا در خورد داد                              كز دهانش باز بيرون مى‏فتاد

                        بانگ مى‏زد كاى امير آخر چرا                                 قصد من كردى تو ناديده جفا؟

                        گر ترا ز اصل است با جانم ستيز                             تيغ زن يكبارگى خونم بريز

                        شوم ساعت كه شدم بر تو پديد                             اى خنك آن را كه روى تو نديد

                        بى‌‏جنايت بى‏گنه بى‏بيش و كم                              ملحدان جايز ندارند اين ستم‏

                        مى‏جهد خون از دهانم با سخن                             اى خدا آخر مكافاتش تو كن‏

                        هر زمان مى‏گفت او نفرين نو                                 اوش مى‏زد كاندر اين صحرا بدو

                        زخم دبوس و سوار همچو باد                                 مى‏دويد و باز در رو مى‏فتاد

                        ممتلى و خوابناك و سست بد                                پا و رويش صد هزاران زخم شد

                        تا شبانگه مى‏كشيد و مى‏گشاد                            تا ز صفرا قى شدن بر وى فتاد

                        زو بر آمد خورده‏ها زشت و نكو                                مار با آن خورده بيرون جست از او

                        چون بديد از خود برون آن مار را                               سجده آورد آن نكوكردار را

                        سهم آن مار سياه زشت زفت                                چون بديد آن دردها از وى برفت‏

                        گفت خود تو جبرييل رحمتى                                  يا خدايى كه ولى نعمتى‏

                        اى مبارك ساعتى كه ديدى‏ام                                مرده بودم جان نو بخشيدى‏ام‏

                        تو مرا جويان مثال مادران                                      من گريزان از تو مانند خران‏

                        خر گريزد از خداوند از خرى                                     صاحبش در پى ز نيكو گوهرى‏

                        نه از پى سود و زيان مى‏جويدش                            ليك تا در گرگش ندرد يا ددش‏

                        اى خنك آن را كه بيند روى تو                                 يا در افتد ناگهان در كوى تو

                        اى روان پاك بستوده ترا                                         چند گفتم ژاژ و بى‌‏هوده ترا

                        اى خداوند و شهنشاه و امير                                  من نگفتم جهل من گفت آن مگير

                        شمه‏اى زين حال اگر دانستمى                              گفتن بى‏هوده كى تانستمى‏

                        بس ثنايت گفتمى اى خوش خصال                       گر مرا يك رمز مى‏گفتى ز حال‏

                        ليك خامش كرده مى‏آشوفتى                                خامشانه بر سرم مى‏كوفتى‏

                        شد سرم كاليوه عقل از سر بجست                        خاصه اين سر را كه مغزش كمتر است‏

                        عفو كن اى خوبروى خوب كار                                 آنچه گفتم از جنون اندر گذار

                        گفت اگر من گفتمى رمزى از آن                             زهرهء تو آب گشتى آن زمان‏

                        گر ترا من گفتمى اوصاف مار                                  ترس از جانت بر آوردى دمار

                        مصطفى فرمود اگر گويم به راست                           شرح آن دشمن كه در جان شماست‏

                        زهره‏هاى پر دلان هم بر درد                                   نه رود ره نه غم كارى خورد

                        نه دلش را تاب ماند در نياز                                    نه تنش را قوت روزه و نماز

                        همچو موشى پيش گربه لا شود                            همچو بره پيش گرگ از جا رود

                        اندر او نه حيله ماند نه روش                                  پس كنم ناگفته‌تان من پرورش‏

                        همچو بوبكر ربابى تن زنم                                     دست چون داود در آهن زنم‏

                        تا محال از دست من حالى شود                            مرغ پر بركنده را بالى شود

                        مر ترا نه قوت خوردن بدى                                      نه ره و پرواى قى كردن بدى‏

                        مى‏شنيدم فحش و خر مى‏راندم                            رب يسر زير لب مى‏خواندم‏

                        از سبب گفتن مرا دستور ني                                 ترك تو گفتن مرا مقدور ني‏

                        هر زمان مى‏گفتم از درد درون                                اهد قومي إنهم لا يعلمون‏

                        سجده‏ها مى‏كرد آن رسته ز رنج                             كاى سعادت اى مرا اقبال و گنج‏

                        از خدا يابى جزاها اى شريف                                  قوت شكرت ندارد اين ضعيف‏

                        شكر، حق گويد ترا اى پيشوا                                 آن لب و چانه ندارم و آن نوا

                        دشمنى عاقلان زين‏سان بود                                 زهر ايشان ابتهاج جان بود

                        دوستى ابله بود رنج و ضلال                                  اين حكايت بشنو از بهر مثال

‏

نظرات دوستان:

» برای نوشتن نظرتان درباره داستان یا هر موضوع مرتبط با این جلسه، به قسمت "پیامها و نظرات" در همین صفحه(پایین‌) مراجعه کنید.